Z ptasiego ogródka - ciekawostki z życia skrzydlatych władców przestworzy

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 19, luty 2021 15:04

Odsłony: 349

To KUKUŁKA, bo…
słychać ją wokoło wśród sosen i buków, jak woła wesoło: kuku, kuku, kuku!
Nazwa naukowa kukułki (Cuculus canorus) niewątpliwie nawiązuje do chichotliwego odgłosu wydawanego przez samicę tego gatunku (pamiętajmy, że „kuka” tylko samiec). Łacińskie słowo canorus oznacza śpiewać, brzmieć, wydawać dźwięki.

W Polsce możemy ją obserwować i nasłuchiwać od kwietnia do września  na zadrzewionych  groblach stawów, trzcinowiskach, skrajach lasów, terenach otwartych  z kępami drzew. Zimę spędza w południowej Afryce.

W Parku Krajobrazowym „Dolina Baryczy” kukułkę obserwuje się m.in. w gniazdach trzciniaka. To tutaj zbadano, że wśród 1330 gniazd trzciniaka- „gniazda z kukułką” stanowiły  1,4 %.

Nie na darmo o kukułkach mówi się, że są pasożytami (gniazdowymi). Te ptaki przyjęły taki sposób rozrodu, w którym nie budując gniazd, swoje jaja podrzucają do gniazd małych ptaków wróblowych i to te przejmują opiekę nad kukułczym potomstwem. Każda samica podrzuca jajo konkretnemu gatunkowi (najczęściej temu, który ją kiedyś wychował), a składane jajo wyglądem jest podobne  do jaj gospodarza, u którego kukułcze jajo się znajdzie (to tzw. mimikra jaj). Najczęściej jajo pasożyta jest większe od reszty zniesienia ale ubarwione niemal identycznie i o to w tym chodzi (patrz zdjęcie- szablon jaj gospodarze-kukułka).

Czy wiesz, że:

•    do rzędu kukułkowych zaliczamy 164 gatunki, z czego 54 to pasożyty gniazdowe
•    wśród tego rzędu występują oprócz kukułek: kukuły, kukale, kukawiki, kukawki, kleszczojady
•    gatunki, które budują gniazda, nie podrzucają jaj i opiekują się potomstwem to np. kukawik czarnodzioby, kukawka kalifornijska
•    „europejska” kukułka może złożyć w ciągu jednego sezonu lęgowego do 24 jaj  w różnych gniazdach swoich gospodarzy (np. rudzików, pokrzewek, trzcinniczka, trzciniaka, pliszki siwej)
•    jedną ze strategii kukułki jest przetrzymywanie jaja w jajowodzie (tzw. inkubacja wewnętrzna), która powoduje, że podrzucone do  gniazda  kukułcze jajo kluje się dużo wcześniej (zarodek jest  bardziej rozwinięty) niż jaja gospodarza, a dopiero co wyklute pisklę kukułki wygląda trochę jak „Pudzian”
•    pasożyci  gniazdowi to nie tylko kukułki:  inne gatunki ptaków podrzucające swoje jaja to: miodowody, starzyki oraz pasożytka  (gatunek kaczki)